Yunus Ülger
DUVAR– Son aylarda kamuoyu yoklamalarında oylarını hızla artıran sağcı popülist Almanya İçin Alternatif (AfD) partisi, parti bağışlarında da hızlı bir artışa doğru gidiyor gibi görünüyor.
Almanya Federal Meclis Başkanlığı verilerine göre bu yılın ilk yarısında en çok bağış alan parti 265 bin euro ile AfD oldu. AfD’yi 216 bin euroyla ana muhalefetteki Hıristiyan Birlik Partisi (CDU) takip etti. AfD ve CDU’nun ardından koalisyon ortakları Hür Demokrat Parti (FDP), Yeşiller ve Sosyal Demokrat Parti (SDP) geldi. Buna göre 2023 yılının ilk 6 ayında FDP 207 bin euro, Yeşiller 201 bin euro, SDP ise 105 bin euro topladı.
Yılın ilk yarısında Hıristiyan Sosyal Birlik (CSU) partisine bağış yapılmazken, Sol Parti (Die Linke) şirket ve kuruluşlardan bağış kabul etmiyor. 50 bin avroyu aşan bağışlar büyük bağış olarak kabul ediliyor ve en kısa sürede Federal Meclis Başkanlığı’na bildirilmesi gerekiyor. Bu tutarın altındaki bağışlar yıl sonunda Federal Meclis Başkanlığına bildirildiğinden 50 bin Euro’nun altındaki bağışlar yukarıdaki bilgilere dahil edilmemiştir.
Peki AfD’nin en çok bağış alan parti olmasının arkasında ne yatıyor?
‘TOPLUMDAKİ MUAYENE, GELECEK ENDİŞESİ, DIŞ POLİTİKA…’
Dr. Yaşar AydınBerlin Uygulamalı Türkiye Çalışmaları Merkezi’nde (CATS) uzman Dr. Yaşar Aydın, AfD’nin toplanan bağışlarda listenin başında yer almasının, bu partinin iş çevrelerinin ilgisini çektiğinin bir göstergesi olduğunu düşünüyor. Dr., bunda AfD’nin radikal söyleminin ve ana akım siyasetten dışlanmasının da etkili olduğunu belirtti. Aydın, bağışların artmasında bu partinin oylarını artırma eğiliminin de rol oynadığını belirtti.
Yaşar, AfD’nin yükseliş nedenlerine ilişkin şu bilgileri paylaştı: “AfD’nin yükselişinin birçok nedeni var. Toplumdaki memnuniyetsizliğin, gelecek korkusunun ve dış politikada Rusya ile gergin ilişkilerin yarattığı huzursuzluğu da sıralayabiliriz. Tabii buna mevcut koalisyon hükümetinden duyulan memnuniyetsizliği de ekleyebiliriz. AfD bugün siyasette geçici bir olgu olmaktan ziyade kalıcı bir faktördür.”
Dr. partilere yapılan bağışları meşru buluyor. Aydın, bunun şeffaf, katı kurallara tabi ve üst sınırı olması gerektiğini belirtti. Bağışların sıkı bir şekilde kontrol edilmesi yönünde görüş bildiren Dr. Aydın, “Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bağış adı altında taraflara rüşvet verilmemesidir.”
SOL PARTİ, PARTİ BAĞIŞLARININ YASAKLANMASINI İSTİYOR
Şirketlerden, işverenlerden ve diğer kuruluşlardan bağış kabul etmeyen Sol Parti, partilere bağış yapılmasının yasaklanmasını istiyor. Partinin Federal Meclis Grubu liderlerinden Jan Korte şunları söyledi: “Şirketlerden ve kuruluşlardan yapılan bağışlar rüşvetten başka bir şey değildir ve kesinlikle yasaklanmalıdır.”
Korte, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, bireysel bağışların yıllık 25 bin euro ile sınırlandırılması gerektiğini belirtti. Bağışçıların siyasileri etkilemek için bağış yaptığını belirten Sol Partili Korte, “Şirketleri değil partileri halk seçiyor” görüşünü paylaştı.
‘PARTİLERE YAPILAN BAĞIŞLARDA YENİ DÜZENLEMELER GEÇİRİLMELİ’
Öte yandan Lobi Kontrol organizasyonu, partilere yapılacak bağışlarda sıkı denetim ve yeni düzenleme talep ediyor. Kuruluş, 50 bin avronun altındaki bağışları kimin yaptığını açıklamanın neredeyse iki yıl sürdüğünü, başta Finlandiya olmak üzere birçok Avrupa ülkesinden gelen bağışların tamamının birkaç hafta içinde kamuoyuna açıklandığını belirtti. Kuruluş ayrıca Almanya’daki bağış sisteminin şeffaf olmadığını, 10 bin avronun altındaki bağışlarda isim ve adres beyan etme zorunluluğunun bulunmadığını hatırlattı. Uluslararası Şeffaflık Örgütü de bağışçılara yönelik kimlik sınırının 2 bin avroya düşürülmesini talep etti.
2021 YILINDA TOPLAM 113,5 MİLYON EURO BAĞIŞ YAPILDI
Lobby Control’ün verdiği bilgiye göre Federal Meclis seçiminin yapıldığı 2021 yılında partilere toplam 113,5 milyon euro bağış yapıldı. CDU, 15 milyon avroluk bağışla ilk sırada yer alıyor. Onu 6,5 milyonla FDP, 3,5 milyonla SPD ve CSU, 1,4 milyonla Yeşiller ve 177 binle AfD takip ediyor. Aynı dönemde bağışçı kuruluşlar ise 1,2 milyon euro ile ikinci sırada yer alıyor. İlk 10’da Almanya’nın önde gelen zenginleri yer alıyor.
